Thonet No.14, Alman mobilya üreticisi Michael Thonet tarafından tasarlanarak zamanla dünyanın en başarılı seri üretim ürünlerinden biri haline gelen kült bir sandalye tasarımı. No.14 adıyla da anılan bu sandalye modelinin en önemli özelliği, tarih boyunca üretimi ve satışı en fazla gerçekleşen sandalye olması.
1819 yılında, 23 yaşındaki Michael Thonet’in babasının yönlendirmesiyle kurduğu atölye, No.14 sandalye modelinin doğduğu merkez oldu. 1830’lara gelindiğinde Michael Thonet, Biedermeier tarzında çeşitli tasarımlarıyla tanınmış bir mobilya üreticisi konumundaydı. Ahşap bükme tekniklerini ve kıvrımlı çizgileri uyguladığı denemeleri, ahşap kaplamaların üst üste yapıştırılması ve kalıp içerisinde sıkıştırılması gibi işlemleri içeriyordu.
Oluşturulan ahşap kaplamaları ve çıtaları birbirine sıcak tutkal kullanarak yapıştırdıktan sonra dökme demir kalıplara yerleştirerek hata payını en aza indiren Thonet, uygulamalarında kaliteyi ve maliyeti dengede tutabilmek adına, yüzeyde değerli ahşap türleri kullanırken diğer bölümlerde daha ucuza mal edilen ahşap ürünlerini kullandı.
Yıllar süren çalışmaların, denemelerin ardından, geliştirdiği formların patenti için başvurdu. 1841 yılında patent başvurusu Fransa tarafından kabul edilen Thonet, 1859 yılında 14 No’lu sandalyenin tanıtımını yaparak dünyanın en ikonik sandalye modelini piyasaya sürmüş oldu.
İlk zamanlar lamine ahşaptan üretilen No.14, ilerleyen yıllarda tamamen masif ahşaptan üretilmeye başlandı. Ahşabın buharda bükülerek kalıplara basılmasıyla şekillendirilen sandalyenin üretiminde kullanılan parça ve vida sayısı hep sabit tutularak yıllarca sürecek reçetesi sabitlendi.
İlk haliyle 6 parça ahşap, 10 adet vida ve 2 adet somundan oluşan sandalyeye daha sonra 8 parça ahşaptan üretilmeye başlandı. Koltuk ve sırt bölümüne eklenen diyagonal parçalarla eklemleri kuvvetlendirilen sandalyenin tüm bileşenleri kolaylıkla sökülüp takılabiliyor. Mümkün olan en az parçanın kullanılması ve vasıfsız işçiler tarafından kolaylıkla bir araya getirilebilecek basit bir tasarıma sahip olması, verimli bir seri üretim sağladığı gibi nakliye işleminde de alandan tasarrufu mümkün kılıyor.
Thonet No.14’ü böylesine popüler kılan yönü, dünyanın seri üretilen ilk mobilyası olması. Bununla beraber, işlevini mükemmel bir şekilde yerine getirmesi ve zamansız bir şıklığa sahip olması da onu değerli kılıyor. Kıvrımları ve pürüzsüz yapısı ile oldukça yenilikçi bir tasarım olarak kabul edilen No14, her zaman yeni bir ürün tazeliği taşırken, çeşitli mobilya tasarımcıları tarafından ideal sandalye ağırlığına sahip olması yönü belirtiliyor.
Sürdürülebilirliğin öncülerinden kabul edilen Thonet ve No.14, 1859 ile 1930 yılları arasında yaklaşık 50 milyon adet satış ve binlerce işçiye sağladığı istihdamla endüstriyel bir değer olarak kabul ediliyor.
Yıllardır sayısız firma tarafından benzerleri tasarlanarak çeşitli materyallerden üretimi yapılan No.14’ün IKEA’daki benzeri olan Ögla, 1961’den beri en çok satanlar arasında yerini koruyor. Yine çok çeşitli ülkelerde, bambaşka materyallerden üretilse de orjinaliyle ortak çizgilere sahip birçok No.14 sandalyeyi satışta görmek mümkün.
Günümüzde, Thonet şirketinin yıllar içinde parçalanması sonucunda her biri Almanya, Avusturya ve ABD’de kurulmuş olan üç ayrı Thonet bulunuyor. Orijinal tasarımın farklı versiyonları olarak üretilen No.14’ün fiyatının giderek yükselmesi, popülist kimliğini kaybetmesine neden olsa da, eski tasarımdan esinlenilerek geliştirilen farklı bakışlar ve geleceğe dair projeler de mevcut.